مالیات بر ارث در ایران به مالیاتی گفته میشود که پس از فوت یک شخص، از اموال و داراییهای باقیمانده او دریافت میشود. این مالیات بر اساس ارزش خالص داراییهای متوفی و با توجه به رابطه وراث با متوفی محاسبه میگردد.
نکات کلیدی مالیات بر ارث در ایران:
- وراث و نرخ مالیات:
- وراث درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزندان و فرزندان فرزندان): نرخ مالیات بر ارث برای آنها کمتر است.
- وراث درجه دو و سه (اجداد، برادر، خواهر، عمو، عمه، دایی، خاله و …): نرخ مالیات بالاتری دارند.
- معافیتها:
- اموال غیرمنقول (مانند خانه، زمین و …) اگر به وراث درجه یک تعلق داشته باشد، تا سقف مشخصی معاف از مالیات است.
- حقوق بازنشستگی و بیمه معمولاً معاف هستند.
- اموال منقول (مثل خودرو، طلا، پول نقد و …) شامل مالیات میشوند.
- نحوه محاسبه مالیات:
- ابتدا کلیه داراییهای متوفی (منقول و غیرمنقول) ارزشگذاری میشوند.
- بدهیهای متوفی (مانند وام، مهریه و …) از کل دارایی کسر میشوند.
- سپس با توجه به سهم الارث هر وارث و درجه رابطه او با متوفی، مالیات محاسبه میشود.
- مهلت تسلیم اظهارنامه:
- وراث باید ظرف ۶ ماه از تاریخ فوت، اظهارنامه مالیات بر ارث را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
- در صورت تأخیر، جریمه دیرکرد اعمال میشود.
- نرخ مالیات (بر اساس قانون جدید):
- برای وراث درجه یک: معمولاً بین ۵% تا ۲۵% (بسته به نوع و ارزش دارایی).
- برای وراث درجه دو و سه: نرخ مالیات بیشتر است و گاهی تا ۵۰% میرسد.
چگونه مالیات بر ارث را کاهش دهیم؟
- وصیت نامه قانونی: با تنظیم وصیتنامه میتوان سهم برخی وراث را افزایش داد.
- هدیه دادن در زمان حیات: انتقال برخی داراییها قبل از فوت میتواند از مالیات بکاهد.
- استفاده از معافیتها: مانند معافیت مسکن اصلی (در صورت شرایط خاص).