مالیات عملکرد، یکی از مهمترین انواع مالیاتهای مستقیم در ایران است که بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی از فعالیتهای اقتصادی (شامل تجاری، تولیدی، خدماتی و غیره) اعمال میشود. در ادامه، مهمترین جنبه های این مالیات را توضیح میدهم:
1. تعریف مالیات عملکرد
مالیات عملکرد، مالیاتی است که بر سود خالص (درآمد منهای هزینه های قابل قبول) اشخاص حقیقی یا حقوقی در پایان سال مالیاتی تحمیل میشود. این مالیات معمولاً به صورت سالانه محاسبه و پرداخت میگردد.
2. مشمولان مالیات عملکرد
- اشخاص حقیقی: کسبه، صاحبان مشاغل آزاد، پزشکان، وکلا و سایر افرادی که درآمد مستمر دارند.
- اشخاص حقوقی: شرکتها، مؤسسات، بانکها، مؤسسات مالی و اعتباری و سایر نهادهای اقتصادی.
3. نرخ مالیات عملکرد (سال 1403)
- اشخاص حقیقی: نرخ مالیات بر اساس جدول مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم تعیین میشود (پلکانی از ۰٪ تا ۳۵٪).
- اشخاص حقوقی: نرخ ثابت ۲۵٪ از سود خالص (طبق آخرین اصلاحات قانونی).
4. محاسبه مالیات عملکرد
فرمول کلی محاسبه:
مالیات عملکرد = (درآمد مشمول مالیات - معافیتها - هزینههای قابل قبول) × نرخ مالیاتهزینه های قابل قبول: هزینه هایی که برای کسب درآمد ضروری بوده و مستند باشند (مانند هزینه های اجاره، حقوق کارکنان، مواد اولیه و استهلاک).
5. معافیتهای مالیات عملکرد
- برخی فعالیتهای تولیدی و صنعتی ممکن است از معافیتهای موقت یا دائم برخوردار باشند.
- در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، نرخهای ترجیحی اعمال میشود.
6. مهلت تسلیم اظهارنامه و پرداخت
- مهلت ارسال اظهارنامه: حداکثر تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی (برای سال شمسی، تا پایان تیرماه سال بعد).
- مهلت پرداخت: تا پایان ۳ ماه پس از تسلیم اظهارنامه (برای سال شمسی، تا پایان مهرماه).
7. جریمه های تأخیر
- عدم تسلیم اظهارنامه: جریمه معادل ۱۰٪ مالیات متعلقه + ۲.۵٪ بهازای هر ماه تأخیر.
- عدم پرداخت بهموقع: جریمه معادل ۲.۵٪ بهازای هر ماه تأخیر.
8. نکات مهم
- نگهداری اسناد و مدارک (حداقل به مدت ۱۰ سال) الزامی است.
- اشخاص حقوقی موظف به تهیه و ارائه ترازنامه و صورت سود و زیان هستند.
- صاحبان مشاغل خاص (مانند پزشکان، وکلا و مهندسان) باید دفاتر قانونی نگهداری کنند.
9. تغییرات اخیر قانونی
- افزایش نرخ مالیات حقوقی برخی مشاغل خاص.
- الزام استفاده از سامانه های الکترونیکی برای ارسال اظهارنامه.